Chłoniak – nieziarniczy
Układ limfatyczny przenosi limfę, bezbarwny płyn, który zawiera pewien rodzaj białych krwinek zwanych limfocytami. Limfocyty są częścią układu odpornościowego i pomagają zwalczać zarazki w organizmie. Rodzaje limfocytów obejmują:
- imfocyty B, zwane również komórkami B, które wytwarzają przeciwciała zwalczające bakterie i inne zakażenia
- limfocyty T, zwane również limfocytami T, które niszczą wirusy i obce komórki oraz pobudzają limfocyty B do wytwarzania przeciwciał
- Komórki NK (Natural killer cells), które niszczą pewne czynniki inwazyjne, takie jak wirusy, komórki zainfekowane wirusami i niektóre komórki nowotworowe.
Do innych części układu limfatycznego należą:
- Śledzionę, narząd znajdujący się pod lewą klatką żebrową, który wytwarza limfocyty i filtruje krew
- Grasica, narząd znajdujący się pod mostkiem
- Tonsil, znajdujący się w gardle
Szpik kostny, gąbczasta czerwona tkanka wewnątrz kości, która wytwarza:
- Białe krwinki, które zwalczają infekcje
- Czerwone krwinki, które przenoszą tlen w całym organizmie
- Płytki krwi, które pomagają krwi krzepnąć
O chłoniaku nieziarniczym
Chłoniak jest nowotworem układu limfatycznego. Chłoniak zaczyna się, gdy zdrowe limfocyty B, limfocyty T lub komórki NK w układzie limfatycznym zmieniają się i rosną poza kontrolą, co może prowadzić do powstania guza. Chłoniak Hodgkina jest szczególnym rodzajem chłoniaka, który został omówiony w innej części tej witryny. Chłoniaki nieziarnicze (NHL) to termin odnoszący się do grupy nowotworów układu limfatycznego. Nowotwory te mogą mieć różne objawy i oznaki, wyniki badania fizykalnego i sposoby leczenia.
Ponieważ tkanka limfatyczna znajduje się w większości części ciała, NHL może rozpocząć się prawie wszędzie i może rozprzestrzeniać się, lub dawać przerzuty, do prawie każdego narządu. Często rozpoczyna się w węzłach chłonnych, wątrobie, śledzionie lub szpiku kostnym. Może jednak objąć również żołądek, jelita, skórę, tarczycę, mózg lub dowolną inną część ciała.
Bardzo ważne jest, aby wiedzieć, jaki typ i podtyp chłoniaka został zdiagnozowany. Informacje te mogą pomóc lekarzowi w ustaleniu najlepszego sposobu leczenia, jak również w określeniu rokowania pacjenta, czyli szansy na wyzdrowienie. Więcej informacji można znaleźć w części Podtypy w tym przewodniku.
Czynnikiem ryzyka jest wszystko, co zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju raka u danej osoby. Chociaż czynniki ryzyka często wpływają na rozwój raka, większość z nich nie wywołuje go bezpośrednio. U niektórych osób, u których występuje kilka czynników ryzyka, rak nigdy się nie rozwija, podczas gdy u innych, u których czynniki ryzyka nie są znane, rozwija się. Znajomość czynników ryzyka i rozmowa o nich z lekarzem może pomóc w dokonywaniu bardziej świadomych wyborów dotyczących stylu życia i opieki zdrowotnej.
Dokładna przyczyna NHL nie jest znana i większość osób, u których zdiagnozowano NHL, nie dowie się, co ją spowodowało. Jednak poniższe czynniki mogą zwiększać ryzyko rozwoju NHL: Wiek. Ryzyko zachorowania na NHL wzrasta wraz z wiekiem. Najczęstsze podtypy występują najczęściej u osób w wieku 60 i 70 lat.
Płeć. Mężczyźni są bardzo nieznacznie bardziej narażeni na rozwój NHL niż kobiety.
Zakażenia bakteryjne. Niektóre typy NHL są związane z określonymi infekcjami. Na przykład, uważa się, że chłoniak MALT (mucosa-associated lymphoid tissue) żołądka jest spowodowany zakażeniem bakterią Helicobacter pylori. Jeśli ten chłoniak zostanie zdiagnozowany bardzo wcześnie, czasami ustępuje, jeśli infekcja zostanie wyleczona antybiotykami. Infekcje mogą również powodować inne rodzaje chłoniaka MALT, w tym te dotyczące płuc, gruczołów łzowych i skóry. https://www.maastrichtuniversity.nl/research/institutes/genetics-and-cell-biology/molecular-cell-biology
Wirusy. Wirusy wywołują niektóre typy NHL. Wirus Epsteina-Barr (EBV) jest wirusem wywołującym mononukleozę, znaną również jako “mono”, i jest związany z niektórymi typami NHL. Należą do nich chłoniak Burkitta, chłoniaki występujące po przeszczepach narządów oraz, rzadko, inne chłoniaki u osób, które poza tym są zdrowe. Jednak prawie wszyscy są nosicielami wirusa EBV, więc wirus ten nie jest prawdopodobnie jedynym czynnikiem determinującym ryzyko zachorowania na raka.
NHL, który powstaje w wyniku zakażenia wirusem EBV, jest prawdopodobnie wynikiem niezdolności organizmu do regulacji wirusa. Dlatego osoby, które przebyły mononukleozę, niekoniecznie muszą mieć zwiększone ryzyko rozwoju NHL w przyszłości. Ponadto, zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia chłoniaków strefy brzeżnej śledziony (patrz Podtypy). Naukowcy odkryli również, że inne wirusy odgrywają istotną rolę w wywoływaniu innych, rzadkich typów chłoniaków.
Zaburzenia układu odpornościowego.
Zaburzenia układu odpornościowego, takie jak HIV/AIDS, zwiększają ryzyko wystąpienia NHL, zwłaszcza agresywnych chłoniaków B-komórkowych.Zaburzenia autoimmunologiczne. Osoby z zaburzeniami autoimmunologicznymi, takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów i zespół Sjögrena, mają zwiększone ryzyko rozwoju niektórych typów NHL. Niektóre leki stosowane w leczeniu zaburzeń autoimmunologicznych mogą zwiększać ryzyko wystąpienia NHL.
Przeszczepy narządów. Biorcy przeszczepów narządów mają zwiększone ryzyko wystąpienia NHL. Dzieje się tak z powodu leków, które pacjenci muszą przyjmować w celu zmniejszenia funkcji układu odpornościowego, aby chronić przeszczepiony organ przed odrzuceniem. Wcześniejsze leczenie nowotworów. Wcześniejsze leczenie niektórymi lekami na inne rodzaje nowotworów może zwiększyć ryzyko wystąpienia NHL.
Narażenie na działanie chemikaliów. Narażenie na działanie niektórych substancji chemicznych może zwiększać ryzyko wystąpienia NHL. Mogą to być pestycydy, herbicydy (np. Agent Orange) i substancje petrochemiczne.Czynniki genetyczne. Obecnie nie ma powszechnie akceptowanych testów genetycznych, które identyfikowałyby dziedziczne czynniki ryzyka zachorowania na NHL lub które w sposób wiarygodny przewidywałyby ryzyko zachorowania na NHL u danej osoby. Te potencjalne czynniki ryzyka są badane w trwających badaniach klinicznych.
